Hazırlanmış Ortam
Çocuk, doğuştan sahip olduğu zihinsel potansiyelini ve yeteneklerini zengin uyarıcılarla donatılmış çevrede geliştirebilmektedir. Montessori yaklaşımında; çocuklara araştırma, deneme, hata yapma ve hatalarını kendileri düzeltmeleri için fırsatlar tanınmalıdır. Çocuklara özgür bir ortam hazırlayarak, duyu organları ile materyallerin, renklerin ve şekillerin bilinmeyen özelliklerini keşfetmeleri sağlanmalıdır. Bu özgür ortamda çocuklar yalnız başlarına, sınıf arkadaşları ve yetişkinlerle birlikte yaşadığı deneyimlerle bilme, anlama ve öğrenmenin tadına varırlar.
Montessori sınıflarında, çocuğun etrafındaki eşyalar onun vücut yapısına ve gücüne uygun olmalıdır. Bu sınıf çocuklar için düzenlenmiş ve onların gün içinde gereksinim duyacakları şeylerin bulunduğu gerçek bir çevredir. Bu gerçeklik çocuğun boyutlarına göre ayarlanmıştır. Materyaller kapaksız ve alçak raflarda bulunur, dolayısıyla çocuk bağımsız olarak tüm materyallere ulaşabilir ve alabilir. Her şey belirli bir yerde durduğu için çocuk gereksinimi olan şeyleri nerede bulacağını bilir.
Hazırlanmış Yetişkin
Montessori rehberi olabilmek için yazılı ve sözlü sınavlardan geçerek sertifika sahibi olunur. İyi bir rehber, eğitimi boyunca tüm alanlardaki materyallerle pratik yapmaya çok zaman ayırır. Bir çocuğun yaşına, kabiliyetine ve ilgisine göre bir derse hazır olma durumunu anlamak ve bireysel gelişimine rehberlik etmek için eğitilmiştir.
Gözlem yaparak, çocuğun ilgi duyduğu alanları göz önünde bulundurarak, her gün her çocuk için ayrı ayrı ders programı hazırlar. Montessori rehberi, çevre tasarımcısı, kaynak insan, rol model, her çocuğun davranışlarının ve gelişiminin dikkatli bir gözleyicisi, kayıt tutucu ve uygulama rehberi olarak çalışır. Çocuklar kendisini inşa ederken, rehber sadece yardımcı olmalıdır.
Gözlem
Rehber sıklıkla, sınıftaki çocukların gelişimlerine dair bilimsel gözlemler yapar ve bunları kaydeder. Bu gözlemler; çocuğun konsantrasyonu, odaklanma seviyesi, sosyal gelişimi, materyallerin kullanımına ve amacına hakim olması, bedensel sağlık gibi konularda yapılır. Bu gözlemleri objektif bir şekilde değerlendirip, özel eğitim planı hazırlayarak çocuğa rehberlik eder.
İhtiyaçlar ve Eğilimler
Montessori metodunun gerçekteki uygulamaları Maria Montessori’nin detaylı olarak üzerinde çalışmış olduğu insanın eğilimlerine dayanır; hareket etme, grupla paylaşma, bağımsız olma, karar verme, düzen oluşturma, öz denetim, deneyimleyerek fikir sahibi olma, hayal gücünü kullanma, sıkı çalışma, tekrar etme, dikkatini verme, çabayı ve ortaya çıkarılanı mükemmelleştirme eğilimleri.
Karma Yaş Grubu
Çocuklar üç yıllık yaş döngüsüne göre gruplandırılır ve 3-6 yaş bir arada aynı öğretmenle eğitim görürler. Karma yaş eğitimi, sınıf içindeki küçük çocukların büyük çocukları çalışırken izlemesini ve böylece ileride yapacağı çalışmalar hakkında fikir edinmesini, hatta potansiyeline göre ileri derecedeki çalışmalara daha erken geçmesini sağlar. Büyük çocukların da küçük çocuklara yardım etmesini, onlara ders sunmasını ve böylece öğrendiklerini pekiştirmesini ve liderlik vasfını kazanmasını sağlar. Bir çocuğun bir çocuğa ders anlatması, iki tarafında daha iyi öğrenmesini sağlayabilmektedir.
Çalışma Alanları ve Materyaller
Sınıf ortamı, müfredatın ana bölümlerine göre; günlük yaşama becerileri bölümü, duyu eğitimi bölümü, matematik bölümü, dil bilgisi bölümü ve kozmik eğitim bölümü olarak düzenlenir. Çocuklar sınıf içinde hareket etme istediği materyali seçme ve istedikleri süre kadar çalışma özgürlüğüne sahiptir.
Gerçek materyallerle çalışılır. Her materyalin çocukları bağımsızlaştırmak için hata kontrolü vardır. Materyaller raflara soldan sağa, kolaydan zora doğru ve somuttan soyuta olacak şekilde yerleştirilir. Rehber çocuklara çalışmaları kolaydan zora doğru sistemli bir şekilde sunar. Tüm materyaller zorluğun izolesi ilkesine uygun olarak tasarlanmış olup, tek bir kavramı öğretirler. Bir materyalde uzmanlaşan çocuk materyali geliştirerek kullanabilir.
Özgür Seçim
Çocuklar materyal seçiminde özgürdür. Bununla birlikte çocuğa tanınan özgürlük bazı sınırlamalar içerir. Öncelikle sınıf içinde materyallerin belirli bir sayıda ve her materyalin farklı kazanımlara yönelik hazırlanmış olmasıyla sınırlıdır. Örneğin, kelimeler üretmek isteyen çocuk “hareketli alfabe” materyali ile çalışmalıdır. Oradaki harflerle yaptığını oyuncak bir bebeği kullanarak yapabilmesi olanaksızdır. Her materyal özel bir amaç için tasarlanmıştır. O nedenle çocuk yapmak istediği aktiviteye yönelik tasarlanmış materyaller arasında seçim yapar. Ayrıca, çocuğun seçimleri materyalin nasıl kullanacağının daha önce gösterilmiş olması ile sınırlıdır. Çocuğun çalışmak istediği etkinlik rehber tarafından daha önce çocuğa gösterilmiş olmalıdır. Bununla birlikte, çocuklar bir etkinliği özgürce seçebildiği gibi ihtiyacı olan materyal başka bir arkadaşı tarafından kullanılıyor olma durumunda da beklemek durumundadır. Çocuğun özgürlüğü materyalin başkası tarafından kullanılıyor olma durumu ile sınırlıdır. Bu durumda beklemesi gereken çocuk başka bir etkinliğe yönelebileceği gibi isterse arkadaşının çalışmasını gözlemleyebilir. Çocuğun arkadaşını çalışırken gözlemleme özgürlüğü onun için ciddi bir öğrenme sürecini başlatabilir.
Eğitim Metodu
Çocuklar rehberlerden daha çok doğrudan içinde bulundukları hazırlanmış ortamdan ve diğer çocuklardan öğrenirler. Rehber dersleri çocuklara bireysel yada küçük gruplar halinde olacak şekilde verir. Tüm çocuklara aynı anda toplu eğitim yapılmaz. Rehber konulara hakim olmakla birlikle, çocuğun gelişimini, ilgi alanlarını anlama ve heyecanını konuya yönlendirme yeteneğine sahiptir.
Sarmal Eğitim
Tüm çalışma alanlarındaki konular iç içe geçmiş şekildedir. Sanat, tarih, müzik, kimya, biyoloji, fizik, matematik, astronomi ve jeoloji birbirinden ayrıştırılamayacağı gibi, her çocuk kendine özgü ve kendi seçtiği düzen içerisinde çalışmalarını sürdürür. Gün içerisinde herhangi bir zamanda ve seviyede çalışılabilir.
Karakter Eğitimi
Karakter eğitimi akademik başarıdan daha önemlidir. Çocuklar kendilerinin çevrenin bakımı, temizlik, yemek pişirme, kibar konuşma, düşünceli olma, yardımseverlik, duyarlılık gibi konuları öğrenirler.
Sınıf Kapasitesi
Montessori sınıflarında bulunan çocuk sayısı farklı düzeyler için ortalama şu şekildedir: infant sınıfında 8 bebek, toddler sınıfında 15 çocuk, erken çocukluk sınıfında 30 çocuk, ilkokul sınıfında 30 çocuk, orta öğretim sınıfında 30 çocuk. Bu mevcuda karşılık 1 öğretmen ve 1 yada 2 yardımcı öğretmen bulunur.
Bu sınıf mevcuduna aşamalı olarak 1 ila 3 yıl içerisinde ulaşılır. Bu durum; sınıfta farklı kişiliklerin, öğrenme şekillerinin oluşmasına ve farklı işlerin bir arada ve aynı zamanda yapılabilmesine imkan tanır.
Sınıf Programı
Olması gereken, her gün için iki adet 3 er saatlik kesintisiz, zorunlu grup veya branş dersleri ile bölünmeyen bir çalışma zamanıdır. Gruplar çalışmanın doğal seyri ile oluşur. Herkes birbirine saygılı olacak şekilde çalışmasını sürdürür.
Değerlendirme
Ödül, ceza ve not olarak değerlendirme yoktur. Değerlendirme portfolyo dosyası ile yapılır. Rehber gözlemler ve notlar alır. Sistemin başarı kriteri, çocukların mutluluğuna, öğrenmeyi ve çalışmayı sevmelerine, olgunlaşmalarına vb. bağlıdır.
Facebook Comments